ÇAĞDAŞ SES DERGİSİ RÖPORTAJI - NİSAN 2011

Sosyal ağlar, hayatın büyük bir bölümünü işgal ediyor klişelesinin ötesinde toplumsal hareketlere yön verdiği gerçeği ile karşı karşıyayız. Öyle ki, gün geçtikçe büyüyen ve karşılaşıldığı anda duyarsız kalmanın imkansız olduğu bir sosyal topluluk olan MAVİ KELEBEK projesini anlatacağız size. Serebral Palsi (spastik)’li pek çok vatandaşımız hakkında toplumu bilinçlendirmeyi ve onların “zeka engelli” olduğu ön yargısını yıkmayı ve yaşam kalitelerini yükseltecek çözüm önerileri üreterek, uygulamak için ilk adımları atmayı hedefleyen bu sosyal hareketin kurucusu Beril ŞEKER ile sohbet ettik.

SP’lilere karşı “zeka engelli” olduğuna dair genel bir önyargı var sanıyorum. Bu konudaki görüşleriniz nelerdir?

Öncelikle biz zeka engelli değiliz, ancak tabi içimizde hem SP li hem zeka engelli olanlar da var. İnsanlar bizi yanlış anlıyor, dilenci olarak görüp elimize bozuk para sıkıştırmaya kalkanlar bile var. Bazı insanlar yazdıklarıma çok şaşırıyor mesela. "Yazdıklarına bakıyorum da hiç engelli gibi değilsin" diyorlar. Halbuki ben düşünce engelli değilim ki, ben sadece hareket engelliyim ve diğer insanlardan daha yavaş yazıyorum hepsi bu. Konuşmamın bozuk olması, bazı şeyleri söyleyemiyor olmam zeka ya da düşünce engelli olduğum anlamına gelmez. Yine mesela çoğu insan benim için "Vay be, 4 yıllık üniversite bitirmiş, büyük başarı" diyor. Bence bu bir başarı değil, olağanüstü bir şey yapmadım. Her insan gibi okuluma gittim ve okudum. Bu zekada birinin Oxford bitirip, üstüne master yapıp, kariyer yapması gerekiyordu. Başarı diye buna derim ben ama yapamadım.

Sizleri “diğerleri” etiketiyle ayıran zihniyet niçin? Herkes gibi yaşıyorsunuz.

Bizler kendimizi ifade etmek istiyoruz. Bunu medya aracılığı ile yaparsak sonuç almamız çok daha mümkün görünüyor. Siyaset Meydanı, Arena gibi programlarda değişik konularda engelliler özellikle SP’ liler konuşturulmadıkça, sorunlarını anlatamadıkça biz normalleşemeyiz. Bizler televizyonlarda sadece engelli sorunlarından değil, her konuda konuşmak istiyoruz. Bizler siyaset de konuşmak istiyoruz, özgürce fikirlerimizi dile getirmek istiyoruz. Bu ülkenin yönetiminde biz de söz sahibi olmak istiyoruz. Bizim hayatımızda her şey var. Siyaset de yaparız, futbol da konuşuruz, aşık da oluruz, müziği çok severiz ve sinemaya da gideriz. Kendim ve arkadaşlarım adına şunu söylemek istiyorum: “Bizim yüreğimiz kocaman, sizleri çok seviyoruz. Dünyaya gelirken sizler kadar şanslı olamayabiliriz ama inanın istedikten sonra başaramayacağımız hiçbir şey yok. Lütfen artık bizi aranıza kabul edin.”

Toplumumuzun SP’lilere bakış açısından bahsedebilir misin?

Serebral Palsi yani Spastiklik, toplum tarafından pek bilinmiyor ya da yanlış biliniyor. Bu yüzden de bazı insanlar, bir spastik görünce korkuyor, kaçıyor. Spastikler, toplum tarafından dışlanıyor, hor görülüyor ya da yok sayılıyor. Bu kampanya ile bütün bunlara bir son vermek istiyoruz. Toplumu bilinçlendirerek, spastiklerin sosyal hayatta daha fazla ve daha rahat yer almalarını sağlamayı amaçlıyoruz. Artık kimse spastiklerden korkmasın, kaçmasın. Onları kimse geri zekalı ya da deli sanmasın istiyoruz. Sürekli korkulan, kaçılan, yok sayılan, geri zekalı sanılan bir birey olmanın, spastikler üzerinde yarattığı psikolojik zararı en aza indirgemeyi amaçlıyoruz.

Peki Beril, SP’lilerin karşılaştığı sorunlardan bahsedecek olursak eğer nereden başlamalı?

Spastikler, eğitim alanında pek çok sıkıntı çekiyorlar. Kimi okullara alınmıyor, kimi öğretmenleri tarafından dışlanıyor ya da yok sayılıyor. Yapılan sınavların teknikleri, spastiklere uygun olmadığı için, performanslarını tam olarak gösteremiyorlar. Bu kampanya ile spastiklerin, ister özel eğitim okullarında ister genel okullarda rahatlıkla eğitim görmelerini ve performanslarını tam olarak gösterebilecekleri yeni eğitim ve sınav tekniklerinin geliştirilmesini ve bunların yaygınlaştırılmasını sağlamayı amaçlıyoruz. En büyük sıkıntılarımızdan biri de birçok arkadaşımızın engelli maaşı alamaması.

Peki sizce SP’liler yasanın öngördüğü bir kota olmasına rağmen yeteri kadar istihdamın içerisinde yer alabiliyorlar mı? İş hayatında SP’lilere karşı bir ön yargı seziyor musunuz?

Topumdaki bu önyargıdan dolayı, spastiklerin iş hayatında var olabilme şansları, diğer engel gruplarına göre daha azdır. Bu nedenle, birçok spastik pek çok çalışandan daha iyi işler çıkarabilecekken evde oturmaktadır. Potansiyelleri boşa harcanmaktadır. Bu durum, hem onlar için hem de bu ülke için büyük bir haksızlıktır. Bu ülkenin fiziki güce olduğu kadar, beyin gücüne de ihtiyacı vardır. Bu güç engellilerde özellikle de spastiklerde fazlasıyla vardır; ancak, ne yazık ki, kullanılmamaktadır. Bu kampanya ile işverenlerin kötü önyargılarını yıkıp spastiklerin daha fazla iş hayatında var olmalarını sağlamayı amaçlıyoruz.

İş bulmakta sıkıntı çekiyor musunuz?

Biz spastiklerin kasılma ve istem dışı hareketlerimizden dolayı görünüşümüz biraz olağandışı oluyor. Tüm engelliler içinde bir tek bizde var bu sorun. Bu yüzden de, iş bulma şansımız diğer engellilere göre daha az. Hele ki özel sektörde iş bulmamız imkansız. Devletin bize daha fazla hak vermesini istiyoruz. Biz tüketici değil üretici olmak istiyoruz. Artık bilgi çağındayız. Ülkemizin fiziksel güce olduğu kadar beyin gücüne de çok ihtiyacı var. O güç bizde fazlasıyla var. Lütfen bunu görün artık ve bu potansiyel boşa harcanmasın.

Peki, hukuki alanlarda sıkıntı yaşıyor musunuz?

Spastikler hukuki işlemlerini yapmakta çok zorlanıyorlar. Örneğin, bir spastik kendi istek ve arzusuyla bir yakınına vekâlet vermek isteyebilir. Bunun için bir notere gittiğinde, noter olan birey, spastik bireye daha “ merhaba” bile demeden, zekası yerinde mi değil mi diye anlamaya çalışmadan, sadece dış görünüşüne bakarak “bu vekaleti veremeyiz” diyorlar. Sırf bu yüzden, pek çok spastik aklı ve ruh sağlığı yerinde olduğu halde, bir yakınını kendisine vasi tayin ettirmek zorunda kalmıştır. Bu kampanya ile hukuki makamların engellilerle ilgili duyarlılıklarını artırmayı ve “sorun üreten” değil, “çözüm yaratan” makamlar olması için teşvik etmeyi amaçlıyoruz.

Bu kampanya ile de sesinizi duyurmak istiyorsunuz…

Devlet yöneticilerinin, engelliler özellikle spastiklerle ilgili duyarlılıklarını artırmayı ve sorunların çözümü konusunda daha fazla ve daha hızlı adımlar atmalarını sağlamayı amaçlıyoruz.